OVER KİSTLERİ

OVER KİSTLERİ

OVERLER UTERUSUN HER İKİ TARAFINDA YER ALAN KÜÇÜK ORGANLARDIR. OVER KİSTİ SIVI VEYA DİĞER MATERYAL İLE DOLU KESE GÖRÜNÜMÜNDEDİR. ÇOĞU VAKADA ŞİKAYETE NEDEN OLMAZ VE KENDİ KENDİNE GERİLER. DİĞER VAKALARDA İSE AĞRI VEYA DİĞER ŞİKAYETLERE NEDEN OLUP TEDAVİ GEREKTİREBİLİR.

*OVER KİST ÇEŞİTLERİ

*OVER KİSTLERİ VE KANSER

*SEMPTOMLAR

*TEŞHİS VE TEDAVİ

OVER KİST TİPLERİ

OVER KİSTLERİ ÇOK SIK OLARAK GÖRÜLMEKTEDİR. SIKLIKLA ÜREME ÇAĞINDAKİ KADINLARDA OLUŞABİLMEKTE YNI ZAMNDA MENOPOZDAN SONRADA GÖRÜLEBİLMEKTEDİR. ÇOĞU OVER KİSTİ İYİ HUYLUDUR.(KANSER DEĞİLDİR)

FONKSİYONEL KİSTLER

EN SIK GÖRÜLEN OVER KİST ÇEŞİTİ FONKSİYONEL KİSTTİR. FONKSİYONEL KİSTLER OVULASYONA BAĞLI OLUŞURLAR. HER AY OVERLERDE ÇOK SAYIDA YUMURTA GELİŞMEYE BAŞLAR. HER YUMURTA BİR KESE İLE ÇEVRİLİ OLUP BU OLUŞUMA FOLİKÜL DENİR. OVULASYON(YUMURTLAMA) DÖNEMİNDE YUMURTALARDAN BİRİSİ OLGUNLAŞIR VE FOLİKÜL İÇİNDEN FALLOP TÜPLERİNE DOĞRU SALINIR. BOŞ FOLİKÜL PROGESTERON ADI VERİLEN HORMON SALINIMINA BAŞLAR. BU AŞAMADA FOLİKÜL KORPUS LUTEUM OLARAK ADLANDIRILIR. EĞER YUMURTA SPERM İLE DÖLLENMEZSE KORPUS LUTEUM ADII VERİLEN OLUŞUM GERİLEYEREK KÜÇÜLÜR.

2 ÇEŞİT FONKSİYONAL KİST MEVCUTUR.

1-YUMURTA SALINIMI OLAMAYAN FOLİKÜLÜN BÜYÜMESİ SONUCUNDA FOLİKÜL KİSTİ OLUŞUR. FOLİKÜL İÇERSİNDE SIVI BİRİKEREK KİST OLUŞUMUNA NEDEN OLUR.

2-KORPUS LUTEUM KİSTLERİ İSE OVULASYON SONRASI BOŞALMIŞ OLAN FOLİKÜLÜN TEKRAR UCUNUN TIKANARAK SIVI BİRİKİMİ VE KİST OLUŞUMUNA BAĞLIDIR. BU KİSTLER KAN VE DİĞER SIVILAR İÇEREBİLİR.

HER İKİ OVER KİSTİ TİPİDE GENELLİKLE ŞİKAYETLERE NEDEN OLMAZ. BAZEN HAFİF RAHATSIZLIK HİSSİ VEYA ALT KARIN BÖLGESİNİN BİR TARAFINDA AĞRIYA YOL AÇABİLİR.  ÇOĞU FONKSİYONEL KİSTLER 6 İLA 8 HAFTA İÇERSİNDE HERHANGİ BİR TEDAVİ GEREKTİRMEDEN KAYBOLMAKTADIR.

TERATOMLAR

TERATOMLAR VÜCUTTAKİ FARKLI DOKU İÇEREN KİSTLERDİR. CİLT DOKUSU VE SAÇ İÇEREBİLMEKTEDİR.  BU KİSTLER DOĞUMDAN İTİBAREN MEVCUT OLABİLİR. ANCAK KADINDA ÜREME ÇAĞI BOYUNCA BÜYÜYEBİLİR. BU KİSTLER BİR YA DA İKİ OVERDE MEVCUT OLABİLİR. NADİR VAKALARDA BAZI TERATOMLAR KANSERLEŞEBİLİR.

KİSTADENOMLAR

KİST ADENOMLAR OVERİN DIŞ YÜZEYİNDEKİ HÜCRELERDEN GELİŞİRLER. BAZEN İÇLERİ SIVI VEYA YOĞUN MATERYAL YA DA YAĞLI MATERYAL İÇERİR. GENELLİKLE İYİ HUYLU OLUP ANCAK ÇOK BÜYÜYEBİLMEKTEDİRLER.

ENDOMETRİOMALAR

ENDOMETRİOMA ENDPMETRİOZİS HASTALIĞI SONUCU OLUŞAN OVER KİSTİDİR.  BU  HASTALIKTA UTERUS İÇERSİNİ ÇEVRELEYEN  ENDOMETRİAL DOKU OVER GİBİ UTERUS DIŞINDAKİ BÖLGELERDE  BÜYÜMEYE BAŞLAR. BU DOKU AYLIK OLARAK HORMON DEĞİŞİKLİKLERİNE CEVAP VERİR. SONUÇTA ENDOMETRİOMADA OVER ÜZERİNDE ENDOMETRİAL DOKU OLUŞUP AYLIK OLARAK BU DOKU DA KANAMA MEYDANA GELİR.

OVER KİSTLERİ VE KANSER

BAZEN OVER KİSTLERİ MALİGN HALE GELEBİLİR. YAŞ OVER KANSERİ GELİŞİMİNDE ÖNEMLİ BİR RİSK FAKTÖRÜDÜR. OVER KANSERİ GENÇ YAŞLARDA ÇOK NADİR GÖRÜLMEKTEDİR. OVER KANSERLERİNİN ÇOĞU 55 YAŞTAN DAHA İLERİ YAŞTAKİ HASTALARDA OLUŞMAKTADIR.

DİĞER ÖNEMLİ BİR RİSK FAKTÖRÜ MEME VEYA OVER KANSERİ YÖNÜNDEN AİLE HİKAYESİ OLMASIDIR. HEREDİTER MEME VE KOLON KANSERİ AİLESEL KANSER ÇEŞİTİDİR. BU SIKLIKLA BRCA1 VE BRCA2 GENLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERE(MUTASYONA) BAĞLI OLUŞUR. OVER KANSERİNE YOL AÇAN DİĞER GENLERDE MEVCUTTUR. OVER KANSERLERİNİN % 15 LİK KISMI GEN DEĞİŞİKLİKLERİ OLAN HASTALARDA OLUŞMAKTADIR. OVER VE MEME KANSERİ AİLE ÖYKÜSÜ OLAN KADINLARDA GENLERDE  BU DEĞİŞİKLİKLERİN OLUP OLMADIĞI TESPİTİ İÇİN TESTLER YAPILMALIDIR. OVER KANSERİ İÇİN DİĞER RİSK FAKTÖRLERİ İSE DOĞUM YAPMAMIŞ OLMAK, İLK ADETİ NORMALE GÖRE DAHA ERKEN YAŞLARDA GÖRMEK VE GEÇ YAŞTA MENOPOZA GİRMEKTİR.

ERKEN DÖNEMLERDE OVER KANSERİ HAFİF ŞİKAYETLERE YOL AÇMAKTA VE HAFİF MİDE RAHATSIZLIĞI YA DA ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONU İLE KARIŞTIRILABİLMEKTEDİR. EĞER BU ŞİKAYETLERDEN BİRİSİ MEVCUT İSE VE GEÇMİYORSA VEYA DAHA DA ŞİDDETLENİYORSA KADIN DOĞUM UZMANINIZA BAŞVURMANIZ GEREKİR.

ŞİKAYETLER

ÇOĞU OVER KİSTİ HERHANGİ BİR ŞİKAYETE YOL AÇMAZ. ÇOĞU KADINLARDA RUTİN PELVİK MUAYENE VEYA DİĞER RAHATSIZLIKLAR İÇİN YAPILAN GÖRÜNTÜLEME TETKİKLERİ ESNASINDA TESADÜFEN BULUNUR. BAZI KİSTLER BELİRLİ AKTİVİTELER ESNASINDA KARIN İÇERSİNDE KESKİN YA DA KÜNT AĞRIYA YOL AÇAR. BÜYÜK KİSTLER KENDİ EKSENİ ETRAFINDA DÖNEREK(TORSİYON) OVER KAN AKIMININ BOZULMASINA YOL AÇAR. TORSİYON GENELLİKLE BİR TARAFTA  HEMEN BAŞLAYIP AZALAN VEYA ANİ OLARAK BAŞLAYABİLEN  AĞRIYA YOL AÇABİLİR. KİST İÇERİSİNE KANAMA YA DA KİSTİN RÜPTÜRÜ(PATLAMASI) ANİ ŞİDDETLİ AĞRIYA NEDEN OLABİLİR.

EKTOPİK GEBELİK, MYOMA UTERİ VE PELVİK ENFEKSİYON GİBİ DİĞER RAHATSIZLIKLARDA BU ŞİKAYETLERE YOL AÇABİLİR. SİNDİRİM SİTEMİNDEKİ YA DA BÖBREKTEKİ TAŞLARDA ALT KARIN BÖLGESİNDE AĞRIYA YOL AÇABİLİR.

OVER KANSERİNİN UYARICI BULGULARI

AŞAĞIDAKİ ŞİKAYETLERDEN BİRİSİ MEVCUT İSE VE AZALMIYORSA SIK VEYA ZAMAN İÇERSİNDE KÖTÜLEŞİYORSA KADIN DOĞUM UZMANINA BAŞVURMALISINIZ.

*ŞİŞKİNLİK HİSSİVEYA KARIN ÇAPINDA ARTIŞ

*PELVİK VEYA ABDOMİNAL AĞRI

*YEMEDE ZORLUK VEYA ÇOK ÇABUK DOYMA HİSSİ

TEŞHİS

PELVİK MUAYENE VEYA GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ ESNASINDA KİST BULUNDUĞUNDA KADIN DOĞUM DOKTORUNUZ ŞİKAYETLERİNİZ VE SİZİN VE AİLE SAĞLIK DURUMUNUZLA İLGİLİ SORULAR SORABİLİR. DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN TRANSVAJİNAL ULTRASON VEYA TRANSABDOMİNAL ULTRASON YAPTIRMAK ÖNERİLEBİLİR. BAZI VAKALARDA KAN TETKİKLERİDE İSTENEBİLİR.

ULTRASON MUAYENESİ

ULTRASON MUAYENESİ SES DALGALARINI KULLANARAK İÇ ORGANLARIN GÖRÜNTÜSÜNÜ ALMAK AMACI İLE YAPILIR. VAJEN VE YA KARIN YOLU İLE ULTRASONUN PROB DENEN KISMI YERLEŞTİRİLEREK GÖRÜNTÜ ALINIR. SES DALGALARI İLE GÖRÜNÜM, BÜYÜKLÜK,  LOKALİZASYON YA DA KİSTİN SERT YA DA SIVI İLE DOLU OLUP OLMADIĞI BELİRLENİR. BU ÖZELLİKLER İYİ HUYLU YA DA KÖTÜ HUYLU GİBİ HANGİ ÇEŞİT KİSTİNİZ MEVCUT OLDUĞU HAKKINDA BİLGİLER VEREBİLİR.

KAN TESTLERİ

BAZI OVER KANSERLERİNDE KANDA BAZI MADDELER TESPİT EDİLMEKTE YA DA NORMALDE OLANLARIN İSE DÜZEYİ ARTMAKTADIR. BU MADDELERE TÜMÖR MARKIRLARI DENMEKTEDİR. KAN TESTİ BU MADDELERİN DÜZEYİNİ ÖLÇMEK İÇİN YAPILMAKTADIR. BU KAN TESTLERİ OVER KANSERİNİ  TEŞHİS EDEMEMEKTE BU ÜZDEN TARAMA AMACI İLE KESİNLİKLE KULLANILMAMALIDIR. BU TEST SONUÇLARI OVERDEKİ KİSTİN KANSER OLMA İHTİMALİNİ DEĞERLENDİRMEK İÇİN YAPILIR.  EĞER TEST SONUÇLARI YÜKSEK İSE JİNEKOLOJİK KANSER KONUSUNDA UZMAN  JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ UZMANINA BAŞVURMAK GEREKEBİLİR. JİNEKOLOJİK ONKOLOĞA GÖNDERİLMESİ SİZDE KANSER OLDUĞU ANLAMINA GELMEMEKTEDİR. BU SADECE KİSTİN BU KONUDAN UZMAN KİŞİ TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN YAPILMAKTADIR.

BU TÜMÖR MARKIRLARINDAN EN SIK KULLANILANI CA 125 ADLI TESTTİR. ULTRASONDA BELİRLİ BULGULAR VE FİZİK MUAYENE İLE BERABER KANDA CA125 DÜZEYİNDE ARTIŞ HASTA ÖZELLİKLEDE MENOPOZ SONRASINDA İSE OVER KANSER ŞÜPHESİNİ ARTIRABİLİR.

CA 125 TESTİNİN BAZI SINIRLARI MEVCUTTUR. EN ÇOK TEDAVİ EDİLEBİLİR ERKEN EVRE OVER KANSERLERİNİN YARIYA YAKININDA CA 125 DÜZEYLERİ NORMALDİR. CA125 DÜZEYLERİNDE ARTIŞ KANSER YANINDA GEBELİK, MYOM, ENDOMETRİOZİS VE KARACİĞER HASTALIĞINDA DA RASTLANABİLMEKTEDİR. BU RAHATSIZLIKLARA DAHA ÇOKLUKLA MENOPOZ ÖNCESİNDE RASTLANMAKTADIR. BU NEDENLE CA 125 TESTİ KANSER AÇISINDAN MENOPOZ SONRASI DÖNEMDE DAHA DOĞRU SONUÇ VERMEKTEDİR.

OVERDEKİ KİTLENİN KANSER OLUP OLMADIĞINI DEĞERLENDİRMEK İÇİN ÇEŞİTLİ KAN TESTLERİDE YARDIMCI OLABİLİR. CA 125’E EK OLARAK 2 FARKLI KAN TESTİDE MEVCUT OLUP BU TESTLERDE ÇEŞİTLİ MARKIRLARA BAKILMAKTADIR. BU TESTLER MENOPOZ ÖNCESİ YA DA SONRASI OVER KANSERİNİ TESPİT ETMEDE DAHA DOĞRU SONUÇ VEREBİLMEKTEDİR. BU TESTLERİN DOĞRULUĞUNU SORGULAMAK İÇİN DAHA FAZLA ÇALIŞMA YAPILMASI GEREKMEKTEDİR.

TEDAVİ

KİST TEDAVİSİNDE ÇEŞİTLİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ MEVCUTTUR. TEDAVİ SEÇENEĞİ AİLEDE OVER VE MEME KANSERİ HİKAYESİ, KİSTİN TİPİ, ŞİKAYET OLUP OLMAMASI, KİSTİN BÜYÜKLÜĞÜ VE YAŞ GİBİ FAKTÖRLERE BAĞLIDIR.

DİKKATLİ TAKİP

KİSTİN DİKKATLİ ŞEKİLDE TAKİBİ ULTRASON İLE YAPILARAK KİSTİN BÜYÜYÜP BÜYÜMEMESİ VE GÖRÜNÜNDE DEĞİŞİKLİK OLUP OLMAMASI DEĞERLENDİRİLİR. KADIN DOĞUM DOKTORUNUZ KİSTİN HANGİ SIKLIKTA VE NE KADAR SÜRE İLE TAKİP EDİLECEĞİNE KARAR VERECEKTİR. ÇOĞU FONKSİYONEL KİSTLER BİR VEYA 2 ADET DÖNEMİ SONRASINDA KAYBOLMAKTADIR. 10 CM KADAR BÜYÜK KİSTLER BİLE KENDİ KENDİNE KAYBOLABİLMEKTEDİR. DİKKATLİ BİR ŞEKİLDE TAKİP ÇOĞU VAKADA YETERLİDİR.

CERRAHİ TEDAVİ

KİSTİNİZ ÇOK BÜYÜK İSE VE YA ŞİKAYETLERE NEDEN OLUYOR VEYA KANSERDEN ŞÜPHELENİYORSANIZ CERRAHİ TEDAVİ ÖNERİLEBİLR.

CERRAHİNİN ZAMANLAMASI, GENİŞİLİĞİ VE TİPİ ÇEŞİTLİ FAKTÖRLERE BAĞLIDIR.

*KİSTİN BÜYÜKLÜĞÜ VE TİPİ

*YAŞINIZ VE DİĞER SAĞLIK PROBLEMLERİNİN OLUP OLMAMASI

*ŞİKAYETLERİNİZ

*ÇOCUK İSTEĞİ OLUP OLMAMASI

BİR YA DA İKİ OVERİN CERRAHİ OLARAK ÇIKARILMASI HASTANIN GEBE KALMA İHTİMALİNİ ETKİLEYEBİLİR. EĞER ÇOCUK İSTEĞİ MEVCUT VE CERRAHİ DE GEREKİYORSA KİST ÇIKARILIR VE OVERİN NORMAL DOKUSU BIRAKILIR. BU İŞLEME KİSTEKTOMİ DENİR. BAZI VAKALARDA İSE BİR VEYA İKİ OVERİN ÇIKARILMASI GEREKEBİLİR. BUNA OOFEREKTOMİ DENİR.

MİNİMAL İNVAZİF CERRAHİ

EĞER KİSTİN İYİ HUYLU OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYORSA MİNİMAL İNVAZİF CERRAHİ UYGULANABİLİR. MİNİMAL İNVAZİF CERRAHİDE ÇOK KÜÇÜK İNSİZYONLA LAPAROSKOPİ EŞLİĞİNDE GİRİLEREK İŞLEM YAPILIR.

LAPAROSKOPİ İNCE UZUN BORU ŞEKLİNDE CİHAZ OLUP KÜÇÜK İNSİZYONLA KARIN İÇERSİNE GİRİLİR. KAMERA BAĞLI OLAN BU ALETLE KARIN VE PELVİK ORGANLAR CERRAH TARAFINDAN GÖRÜNTÜLENİR. İŞLEM ESNASINDA KARINDAN KÜÇÜK İNSİZYONLAR İLE DİĞER ALETLERDE SOKULARAK CERRAHİ İŞLEM YAPILIR. BAZEN TEK CİLT İNSİZYONU İLE İŞLEM YAPILABİLİR. BU TİP LAPAROSKOPİYE SİNGLE PORT(TEK) İNSİZYON LAPARASKOPİSİ DENİR. LAPAROSKOPİNİN AÇIK CERRAHİYE GÖRE ÇOK ÇEŞİTLİ AVANTAJLARI VE DAHA AZ RİSKLERİ MEVCUTTUR. LAPAROSKOPİ YAPILAN HASTALARDA AÇIK CERRAHİ CERRAHİ YAPILAN HASTALARA GÖRE DAHA AZ SÜRE HASTANEDE KALMAKTA, DAHA AZ AĞRI KESİCİ KULLANMAKTA VE DAHA ÇABUK İYİLEŞMEKTEDİR.

AÇIK CERRAHİ

AÇIK CERRAHİDE CİLT KESİSİ KARINDA DİK YA DA YAN ŞEKİLDE YAPILIR. AÇIK CERRAHİ KANSER ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA VEYA KİSTİN BÜYÜK OLUP LAPAROSKOPİK OLARAK ÇIKARILAMADIĞI DURUMLARDA YAPILABİLİR. BAZI VAKALARDA LAPAROSKOPİ PLANLANIR ANCAK CERRAHİ BAŞLANGICINDA AÇIK CERRAHİYE GEÇMEYİ GEREKTİREBİLİR.

SONUÇ OLARAK

OVER(YUMURTALIK KİSTLERİ) KADINLARDA SIK OLARAK RASTLANMAKTADIR. SIKLIKLA KANSER DEĞİLDİR. KİSTLER SIKLIKLA ŞİKAYETLERE YOL AÇMAYIP KENDİLİĞİNDEN GERİLEMEKTEDİR. KADIN DOĞUM UZMANI KİSTLERİ TAKİP EDEREK KESİN OLARAK FONKSİYONEL OLMAYAN KİSTLERİN BÜYÜYÜP PROBLEM YOL AÇMA İHTİMALİ DEĞERLENDİRMELİDİR. BAZEN ÇOK BÜYÜYEN VEYA KANSER RİSKİ OLAN HASTALARDA CERRAHİ GEREKEBİLMEKTEDİR.

Mutlu KİLCİLER
Kadın Hastalıkları ve Doğum
www.mutlukilciler.com